เวลาเราพูดถึงการใช้งานหุ่นยนต์กับเจ้าของกิจการ ผู้บริหาร หรือนักธุรกิจ สิ่งที่หลายคนมักจะพูดถึงเป็นอย่างแรก ๆ คือ ประสิทธิภาพในการทำงานของหุ่นยนต์และการทำงานที่มีความอันตรายต่อมนุษย์ ทั้งที่ในความเป็นจริงแล้วมิติของการใช้งานหุ่นยนต์นั้นมีหลากหลาย และหนึ่งในผลลัพธ์ที่อาจพลิกธุรกิจหรือสร้างความยั่งยืนระยะยาวได้อาจเป็น ‘ความสบาย’ ที่เกิดขึ้นมาจากการใช้งานหุ่นยนต์อีกด้วย
กระแสการใช้งานหุ่นยนต์นั้นเป็นสิ่งที่เรียกว่าต้านทานได้ยากในช่วงเวลาปัจจุบัน ความท้าทายต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นทักษะในการผลิต แรงงาน การเปลี่ยนแปลงของตลาดที่รวดเร็ว หรือแม้กระทั่งความอ่อนไหวของซัพพลายเชน ยิ่งทำให้เห็นชัดว่าหุ่นยนต์ เทคโนโลยี และระบบอัตโนมัติต่าง ๆ สามารถรับมือกับปัจจัยเหล่านี้ได้เป็นอย่างดี ด้วยศักยภาพที่คาดเดาและฝากความหวังได้ ทำให้การวางแผนและการดำเนินการมีความใกล้เคียงกันมากกว่าที่เคยมีมา
ภายใต้ศักยภาพที่ใครต่อใครต่างพูดถึงหุ่นยนต์ ภาพที่สะท้อนการใช้งานที่เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วไม่ว่าจะการผลิต งานบริการ หรือแม้กระทั่งหุ่นยนต์ที่ใช้ในที่พักอาศัยชี้ให้เห็นชัดว่าบทบาทและความสำคัญของหุ่นยนต์ต่อยุคสมัยใหม่นั้นมีมากขึ้นเรื่อย ๆ แต่จริง ๆ แล้วผู้คนนั้นรู้จักหุ่นยนต์กันอย่างไรบ้าง?
เรารู้จักหุ่นยนต์ในแง่มุมไหน?
ถ้าพูดถึงหุ่นยนต์แล้ว สำหรับคนทั่วไปอาจจะเป็นอะไรที่ว้าว ดูล้ำยุคและอาจจะไม่ไกลไปจากชีวิตประจำวันเสียเท่าไหร่สำหรับยุคปัจจุบัน แต่ถ้ากล่าวถึงหุ่นยนต์ในโลกของธุรกิจหรือการทำงาน ผู้คนที่เกี่ยวข้องจะมีทัศนคติที่แตกต่างหลากหลายกันไปว่าโลกของผู้บริโภคอย่างแน่นอน
สำหรับหุ่นยนต์ในภาคธุรกิจนั้นอาจจะบอกได้ว่าสายตาที่จับจ้องมานั้นให้ความหมายได้ทั้งในมุมของเทวาและซาตาน สำหรับผู้ประกอบการนักธุรกิจที่มีความพร้อม หุ่นยนต์สามารถติดปีกและเป็นแรงส่งของธุรกิจที่ดีได้ สำหรับคนที่ไม่มีความเข้าใจหุ่นยนต์ก็อาจกลายเป็นฝันร้ายของทั้งผู้ประกอบการและแรงงานได้ไม่แตกต่างกัน แต่จุดเด่นและความกังวลนั้นจะมีอะไรบ้างลองพิจารณากันดูครับ
จุดเด่นในการใช้งานหุ่นยนต์
- มีการแสดงข้อมูลที่เกี่ยวข้องในการทำงานอย่างละเอียด ทำให้สามารถวางแผนบริหารจัดการได้อย่างสะดวก
- สามารถบูรณาการเข้ากับระบบและเทคโนโลยีอื่น ๆ ได้ง่าย จึงเกิด Ecosystem สำหรับการทำงานที่ยกระดับภาพรวมและหน่วยย่อย
- สามารถทำงานได้อย่างต่อเนื่อง ด้วยความเร็วที่สม่ำเสมอ
- มีความแม่นยำในการทำงานสูง ความคลาดเคลื่อนต่ำ
- สามารถประยุกต์หรือปรับแต่งเพื่อเปลี่ยนแปลงการใช้งานได้ง่าย ไม่ว่าจะเป็นการเขียนโปรแกรม หรือใช้ระบบสนับสนุนอื่น ๆ การรองรับการเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็วของตลาดจึงสะดวกรวดเร็ว
- มีขอบเขตเงื่อนไขและข้อจำกัดที่ชัดเจน สะดวกต่อการวางแผนล่วงหน้า
ความกังวลจากการใช้งานหุ่นยนต์
- แรงงานหวาดกลัวการถูกแทนที่ด้วยหุ่นยนต์
- ต้นทุนการเป็นเจ้าของราคาสูง
- ต้นทุนการดูแลรักษา
- การขาดแคลนแรงงานหรือผู้เชี่ยวชาญในการใช้งานหุ่นยนต์และเทคโนโลยีที่เกี่ยวข้อง
- ความกังวลในการใช้งานเทคโนโลยีที่มีความซับซ้อนและรายละเอียดยิบย่อย
ประโยชน์ในการใช้งานหุ่นยนต์ที่นำเสนอนั้นเป็นสิ่งที่ภาคการผลิตมักให้ความสำคัญและถูกประเมินผลเป็นตัวเลขที่ชัดเจน ทำให้สามารถจับต้องและพิจารณาได้อย่างเหมาะสม ในขณะที่ความกังวลในการใช้งานหุ่นยนต์เป็นเรื่องที่พบได้ทั่วไปแต่ไม่ใช่ว่าทุกเรื่องจะเป็นประเด็นที่มีน้ำหนักความจริงเสมอไป
ยกตัวอย่างเช่น การเข้ามาทดแทนแรงงานของหุ่นยนต์ ในความเป็นจริงแล้วศักยภาพของมนุษย์นั้นหุ่นยนต์ในปัจจุบันไม่อาจทดแทนได้ แต่ในส่วนของงานที่หุน่ยนต์เข้ามาทำหน้าที่นั้นแท้จริงแล้วเป็นงานที่ไม่เหมาะกับมนุษย์ ไม่ว่าจะเป็นทางกายภาพหรือจิตใจ การทำงานซ้ำ ๆ โดยอาศัยความแม่นยำหรือการใช้สมาธิสูงอย่างต่อเนื่องนั้นไม่เป็นผลดีกับมนุษย์ ในขณะที่งานที่ต้องใช้กำลังร่างกายระดับสูงก็อาจเกิดอุบัติเหตุและการบาดเจ็บได้
การเข้ามาของหุ่นยนต์อาจเหมือนเป็นการป้องกันมนุษย์จากงานที่ไม่เหมาะสม ในขณะเดียวกันภาพรวมก็ดูเหมือนจะมาแทนที่แรงงานทักษะต่ำ ส่วนที่เป็นจริงก็มีอยู่บ้างในบางสถานการณ์ เช่น หุ่นยนต์และระบบอัตโนมัติมีราคาสูงก็จริงแต่ในการใช้งานแล้วการบูรณาการทีละส่วนเล็ก ๆ จะมีประสิทธิภาพมากกว่าการลงทุนทั้งระบบในทีเดียวสำหรับผู้ผลิตส่วนมาก การเข้ามาของหุ่นยนต์นั้นในอีกมุมหนึ่งก็เป็นการสร้างความสะดวกสบายให้กับผู้ที่เกี่ยวข้องทั้งหมด ไม่ว่าฝ่ายปฏิบัติการณ์ ฝ่ายบริหาร ฝ่ายซ่อมบำรุง ซึ่งความสะดวกสบายนี้เองที่จะเป็นตัวดึงเอาศักยภาพสูงสุดของมนุษย์ออกมาได้
‘ความสะดวกสบาย’ เพชรเม็ดงามที่ถูกบดบังจากความโดดเด่นของหุ่นยนต์
เมื่อพูดถึงหุ่นยนต์ ใครต่อใครต่างก็นึกถึงประสิทธิภาพ ประสิทธิผล การคืนทุน หรือว่ากันง่าย ๆ ก็มองเจาะลงไปในสิ่งที่หุ่นยนต์ทำได้หรือทดแทนได้เป็นหลัก แต่ผลกระทบที่เกิดขึ้นกับระบบหรือผู้คนที่เกีย่วข้องแล้ว หุ่นยนต์นั้นสร้างความสะดวกสบายในการทำงานในภาระหน้าที่ได้อย่างแตกต่างชัดเจน ไม่ว่าจะเป็นการเข้าถึงข้อมูลการทำงานทั้งหมดที่สามารถตรวจวัดและประเมินผลได้ การอำนวยความสะดวกในการควบคุมหรือการดำเนินการต่าง ๆ สิ่งเหล่านี้ทำให้การทำงานรวดเร็วและโปร่งใสมากขึ้น
ความโดดเด่นจากศักยภาพของหุ่นยนต์นั้นนอกจากประสิทธิภาพในการทำงานของตัวเองแล้ว มนุษย์เองก็เป็นปัจจัยที่ได้รับประโยชน์จากความสะดวกและสบายที่เกิดขึ้นมากที่สุด นอกเหนือจากการสนับสนุนด้านการบริหารจัดการหรือการทำหน้าที่ผู้ผลิต/ผู้ประกอบชิ้นส่วนแล้ว ความสะดวกสบายจากหุ่นยนต์ยังสร้างพื้นที่หายใจหรือสร้างความยืดหยุ่นในภาระหน้าที่ของแรงงานได้ จากการทำงานรูปแบบเดิม ๆ ที่ต้องใช้สมาธิสูงต่อเนื่อง สู่การใช้ระบบแจ้งเตือนและทำงานอัตโนมัติ แรงงานมนุษย์จะถูกปลดเปลื้องจากภาระหน้าที่ที่ไม่เหมาะสมกับทั้งร่างกายและจิตใจ เปิดโอกาสให้สามารถทำงานที่มีมูลค่าหรือความสำคัญมากกว่าได้
เมื่อมนุษย์ถูกปลดปล่อยจากการจดจ่อในรายละเอียดระดับสูงที่ต้องทำงานอย่างต่อเนื่อง พฤติกรรม กรใช้ชีวิต และแนวคิดจะเกิดความเปลี่ยนแปลงขึ้น ความสะดวกสบายจะเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้เกิดทัศนคติที่ดีไม่ว่าจะในการทำงานหรือการใช้ชีวิต ทั้งยังเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดการคิดค้นทำสิ่งใหม่ ๆ ไม่ว่าจะเป็นผลจากการมีความคล่องตัวจากเวลาว่างที่เพิ่มขึ้น ความสามารถจากการได้ใช้เวลากับสิ่งที่เชี่ยวชาญมากขึ้น รวมถึงการมีเวลาทบทวนความคิด ตั้งคำถาม และมองไปข้างหน้าอย่างมีความหมายมากขึ้นเช่นกัน
Work Smart ทำงานบนพื้นฐานของความสบายที่สมเหตุสมผลจะเปลี่ยนธุรกิจได้อย่างไร?
การเข้ามาของหุ่นยนต์จะพลิกโฉมการทำงานที่ต้องก้มหน้าและจดจ่ออยู่กับสิ่งหนึ่งสิ่งใดอยู่ตลอดเวลา ไปเป็นการทำงานที่ให้คุณค่าต่อเวลาที่ใช้มากขึ้น เปลี่ยนบทบาทจากการเป็นฟันเฟืองที่ต้องหมุนและรองรับแรงอยู่ตลอดเวลาเป็นสมองกลที่คอยสั่งงาน ตอบสนองต่อสถานการณ์ที่เกิดขึ้นได้อย่างรวดเร็ว
การทำงานแบบ Work Smart ที่มีหุ่นยนต์เข้ามาสนับสนุนนั้น จะเปลี่ยนเอาประสบการณ์และความเชี่ยวชาญที่แรงงานเคยมีให้กลายเป็นมูลค่าที่สำคัญ ไม่ว่าทักษะการแก้ไขปัญหา ความเชี่ยวชาญเฉพาะในสายงาน หรือการตอบสนองต่อการผลิตที่มีความซับซ้อน การทำงานต่าง ๆ จะง่ายดายยิ่งขึ้น ความโปร่งใสที่เกิดขึ้นยังลดปัญหาในการตรวจสอบหาข้อผิดพลาดหรือการดำเนินการต่าง ๆ ได้เป็นอย่างดี
ในกรณีของแรงงาน
การยกระดับการทำงานของแรงงานที่มีความเชี่ยวชาญสูง เปลี่ยนผ่านจากแรงงานทั่วไปสู่ผู้เชี่ยวชาญในกระบวนการนั้น ๆ ยกตัวอย่างเช่น แรงงานสูงอายุที่ทำหน้าที่ประกอบชิ้นส่วน ในกรณีของการทำงานแบบเดิม ๆ อายุอาจเป็นอุปสรรคในการทำงานที่ต้องใช้สมาธิต่อเนื่องยาวนานหรือมีปัญหากับการออกแรง การเข้ามาของหุ่นยนต์ เช่น Cobot จะเปลี่ยนแรงงานสูงอายุที่มากประสบการณ์ให้เป็นหัวหน้าผู้ดูแลการปฏิบัติงานในส่วนการประกอบชิ้นส่วนนั้น ๆ ได้ ไม่ว่าจะเป็นการฝึกหุ่นยนต์ในการประกอบด้วยระบบการเรียนรู้ยุคใหม่ การดูแลปรับแต่งขั้นตอนการประกอบเมื่อมีชิ้นส่วนหรือกระบวนการที่เปลี่ยนแปลงไปด้วยประสบการณ์ที่มี
ยกตัวอย่างแรงงานสูงอายุที่เคยประกอบชิ้นงานด้วยมือซึ่งมีทักษะความเชี่ยวชาญ สามารถเปลี่ยนเป็นหัวหน้าแผนกนั้น ๆ ได้แล้วมีลูกน้องเป็นหุ่นยนต์ มีหน้าที่ควบคุมการทำงานและฝึกหุ่นยนต์ภายใต้เงื่อนไขต่าง ๆ ใช้ทักษะที่มีความเชี่ยวชาญเดิม ถ่ายทอด และแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้า ความเชี่ยวชาญที่มีจะช่วยให้สามารถออกแบบการทำงานของหุ่นยนต์ในขั้นตอนต่าง ๆ รวมถึงปรับเปลี่ยนให้รับกับสถานการณ์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ในขณะที่ Cobot แต่ละตัวเองสามารถใช้คำสั่งการทำงานเดียวกันได้ทั้งหมด หรือจะแยกคำสั่งเฉพาะ ซึ่งจะเป็นเหมือนกับการถ่ายทอดทักษะจากผู้เชี่ยวชาญสู่ระบบโดยตรง
การถ่ายทอดประสบการณ์ และความสามารในการแก้ไขสถานการณ์จากผู้เชี่ยวชาญนั้นเป็นการยกระดับแรงงานเดิมด้วยการเสริมคุณค่าในทักษะความเชี่ยวชาญเดิมที่มีอยู่ด้วยเทคโนโลยีหุ่นยนต์ ลดภาระที่เกิดขึ้นกับร่างกายในการทำงานซ้ำ ๆ หรือต้องจดจ่อเป็นเวลานาน สู่การออกแบบหรือควบคุมแผนกด้วยประสบการณ์ที่มี ตัวเนื้องานที่เกิดขึ้นมีคุณค่ามากขึ้น คุณภาพชีวิตในการทำงานก็ดีขึ้นตามด้วยเช่นกัน
ในแง่ของธุรกิจ
การที่จะหาแรงงานที่มีประสบการณ์และมีทักษะสูงไม่ใช่เรื่องง่าย และการรักษาบุคคลากรเหล่านั้นไว้อาจจะเป็นเรื่องยากยิ่งกว่า การเข้ามาของหุ่นยนต์จะเป็นการแก้ปัญหาเรื่องการขาดแคลนแรงงานที่มีทักษะจำนวนมากได้ จากกรณีของแรงงานที่ได้หยิบยกมาจะเห็นได้ว่าทักษะที่เชี่ยวชาญของแรงงานนั้น ๆ สามารถถ่ายทอดหรือรักษาเอาไว้ในระบบได้ผ่านหุ่นยนต์ ลดปัญหาด้านการขาดแคลนแรงงานทักษะได้ ในแง่ของการดูแลพนักงาน เมื่อต้นทุนการจ้างงานถูกใช้ไปกับหุน่ยนต์ ค่าใช้จ่ายแรงงานต่อหัวลดลง ศักยภาพการผลิตเพิ่มขึ้น ค่าตอบแทนของแรงงานที่ทำหน้าที่ควบคุมหุ่นยนต์และสวัสดิการก็สามารถเพิ่มขึ้นได้ทำให้สามารถดูแลความเป็นอยู่ของแรงงานให้ดีขึ้นได้เช่นกัน
ในแง่หนึ่งการใช้งานหุ่นยนต์จะมีรายละเอียดปลีกย่อยและความรับผิดชอบที่เพิ่มขึ้น แต่สิ่งที่เพิ่มขึ้นมานั้นมีความเหมาะสมกับศักยภาพและข้อจำกัดของมนุษย์มากกว่างานที่หุ่นยนต์ได้รับมอบหมาย ภาพที่เกิดขึ้นในการทำงานที่ดูจะมีภาระหน้าที่เพิ่มขึ้น แต่ภาระที่เกิดขึ้นกับร่างกายหรือข้อจำกัดของมนุษย์นั้นกลับลดลง เรียกได้ว่ามีความสะดวกสบายในการทำงานมากขึ้นทั้งผู้ปฏิบัติงานมนุษย์และผู้ที่ต้องรับหน้าที่บริหารจัดการต่าง ๆ ไปพร้อม ๆ กัน