International Society of Automation หรือ ISA ได้มีการพัฒนามาตรฐานสำหรับสภาพแวดล้อมของระบบอัตโนมัติในโรงงานอุตสาหกรรม และการผลิตดิจิทัล (Digital Manufacturing) ขึ้นมา โดยได้กลายเป็นมาตรฐานสำคัญของการใช้งานระบบอัตโนมัติในปัจจุบัน โดยมาตรฐานที่มีการอัปเดตในปี 2025 ‘ANSI/ISA-95.00.01 (IEC 62264-1 Mod)’ ในชุดมาตรฐาน ISA-95 ซึ่งเป็นการสร้างสะพานเชื่อมต่อระหว่างไซโลข้อมูลของ IT และ OT ที่สะท้อนให้เห็นความต้องการของภาคตอุตสาหกรรมที่เกิดขึ้นใหม่ การเปลี่ยนแปลงของพื้นฐาน และความซับซ้อนในระดับการทำงานองค์กรที่เพิ่มขึ้นรวมถึงการจัดการระดับ Shop Floor อีกด้วย
เอกสารที่ถูกเผยแพร่ออกมาล่าสุดนี้มีชื่อว่า ‘Enterprise-Control System Integration – Part 1: Models and Terminology,’ the ANSI/ISA-95.00.01-2025 หรือรู้จักกันในชื่อ ISA-95 Part 1 ซึ่ง ANSI/ISA-95 อาจรู้จักกันในอีกชื่อหนึ่งว่า IEC 62264 ซึ่งเป็นมาตรฐานสากลที่ตั้งเป้าบูรณาการระบบโลจิสติกส์เข้ากับระบบควบคุมการผลิต ทำหน้าที่บริหารจัดการเทคโนโลยีและกระบวนการทางธุรกิจให้กลายเป็นชั้น (Layer) ที่ถูกกำหนดไว้ด้วยกิจกรรมที่เกิดขึ้น และร่างโครงสร้างว่าองค์กรจะสามารถติดตั้ง Interface ในการสื่อสารระหว่างชั้นเหล่านี้อย่างไร
ISA-95 มาตรฐานสำหรับระบบอัตโนมัติที่ให้ความสำคัญกับสถาปัตยกรรมที่มีข้อมูลเป็นศูนย์กลาง
มาตรฐาน ISA-95 นี้ตั้งอยู่บน Purdue Reference Model สำหรับการบูรณาการคอมพิวเตอร์เข้ากับการผลิต ทำให้สามารถอธิบายการแบ่งส่วน (Segmentation) โครงสร้างเครือข่ายในระบบควบคุมทางอุตสาหกรรมได้ ซึ่งโครงสร้างสถาปัตยกรรมแบบโมเดล Purdue นั้นองค์กรสามารถปรับใชั้ได้โดยไม่จำเป็นต้องเคยใช้เทคโนโลยีมาก่อน การวางโมเดลที่มีลำดับชั้นนี้สามารถใช้ระหว่างอุตสาหกรรมแบบ Discrete, Continuous, และโลจิสติกส์ได้
การเปลี่ยนแปลงสำคัญซึ่งเป็นเทรนด์ใน Digital Transformation ที่ถูกขับเคลื่อนอยู่ คือ การเพิ่มขึ้นของสถาปัตยกรรมแบบ Modular ที่เกิดขึ้นในหลากหลายอุตสาหกรรมและธุรกิจ รวมถึงกระบวนการผลิต ประกอบไปด้วย Workload จำนวนมากที่สามารถขยายตามพลวัตรได้ และทำงานได้แบบ On-premise, บนคลาวด์ และสภาพแวดล้อมแบบ Hybrid ได้ สิ่งที่สำคัญไม่แพ้กัน คือ การปรับเปลี่ยนไปสู่สถาปัตยกรรมที่มีข้อมูลเป็นศูนย์กลาง (Data Centric) ซึ่งข้อมูลของระบบจำนวนมหาศาลจะกลายเป็น Metadata ที่เกิดขึ้นจากบริบทการทำงานที่เป็นมาตรฐานขึ้นมา
การทำงานระหว่างเทคโนโลยีในระดับ Shop Floor ต่าง ๆ อาทิ หุ่นยนต์ เครื่องจักร หรือ MES และเทคโนโลยีระดับองค์กร อาทิ ERP จะเกิดประสิทธิภาพและ Flow ของข้อมูลที่ดียิ่งขึ้นผ่านการใช้องค์ความรู้ที่เกิดขึ้นเพื่อระบุยืนยันกิจกรรมที่เกิดขึ้นในธุรกิจ
มาตรฐาน ISA-95 Part 1 อัปเดตประเด็นใดบ้าง?
- ยกระดับประสิทธิภาพการสื่อสาร – มีการบัญญัติการจำกัดความและ Framework ทั่วไปที่จะเพิ่มประสิทธิภาพการสื่อสารระหว่าง Stakeholder ที่แตกต่างกันในฟังก์ชันของการผลิตและองค์กร
- เพิ่มประสิทธิภาพการบูรณาการ – สนับสนุนให้เกิดการบูรณาการอย่างไร้ร้อยต่อของกระบวนการในการผลิตกับระบบองค์กร อันจะนำไปสู่ Flow ของข้อมูลและการตัดสินใจที่ดียิ่งขึ้น
- ลดต้นทุน – สนับสนุนการระบุกระบวนการและ Streamline ที่ไร้ประสิทธิภาพ และลดต้นทุนที่เกี่ยวข้องกับการผลิตได้เป็นอย่างมาก
- เพิ่มความคล่องตัว – ทำให้องค์กรสามารถตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงของตลาดและความต้องการของลูกค้าได้ไวยิ่งขึ้น ด้วยการ Optimize ตารางการผลิตและการโยกย้ายทรัพยากร
- การควบคุมคุณภาพที่ดียิ่งขึ้น – สนับสนุนให้เกิดพื้นฐานการประกันคุณภาพที่แข็งแกร่งด้วยการนำเสนอคำแนะนำที่ชัดเจน ในการติดตามข้อมูลและบริหารจัดการคุณภาพผ่านกระบวนการผลิต
- สร้างมาตรฐานกระบวนการทำงาน – สนับสนุนให้เกิดการเป็นหนึ่งเดียวของนิยาม Interface ต่าง ๆ รวมถึงพื้นฐานในหลากหลายภาคอุตสากรรมการผลิต ทำให้เกิดการบูรณาการพื้นฐานที่ดีที่สุดได้ง่ายยิ่งขึ้น
- สนับสนุนนโยบายการปฏิบัติงาน (Compliance) – สนับสนุนและผลักดันให้เกิดการปฏิบัติตามกฎหมาย (Regulatory Compliance) ผ่านการวางโครงเอกสารและกระบวนการที่เกี่ยวข้องกับการผลิตที่จำเป็น
- Optimize ซัพพลายเชน – เพิ่มศักยภาพในการบริหารจัดการซัพพลายเชนด้วยการยกระดับการมองเห็นและการทำงานร่วมกันระหว่างการผลิตและกิจกรรมที่เกิดขึ้นในธุรกิจ
ที่มา:
industrialcyber.co
isa.org
เนื้อหาที่น่าสนใจอื่น ๆ:
Industry 5.0 ทางสายกลางผสานจุดแข็งแรงงานและระบบอัตโนมัติ